
استاندارد سازی اتاق سرور چیست؟
استاندارد سازی اتاق سرور به معنی در نظر گرفتن تمام موارد لازم در طراحی اصولی و صحیح یک دیتاسنتر برای افزایش بهره وری است.
توجه داشته باشید در ایران با توجه به حساسیت واحدهای حراست ارگان ها و سازمان ها علاوه بر این استاندارد موارد دیگری نیز می بایست مد نظر قرار گیرد. با گسترش و تجهیز مراکز داده و اتاق سرور و نیاز به معیارهای استاندارد برای ساخت و اجرا، در سال ۲۰۰۵ موسسه صنایع مخابراتی با همکاری مؤسسه استاندارد ملی آمریکا اقدام به تدوین استانداردی در این حوزه نمودند.
انجمن صنعت ارتباطات (TIA) به عنوان مرجع معتبری برای توسعه و تدوین استانداردهای صنعتی در حوزه فناوری ارتباطات و اطلاعات شناخته میشود. این انجمن که صلاحیت آن به عنوان یکی از “سازمانهای توسعه استانداردها” به تایید موسسه استاندارهای ملی آمریکا رسیده است، از ۱۲ کمیته مهندسی و بیش از ۵۰۰ مشارکت کننده حقیقی و حقوقی بینالمللی تشکیل شده است که به صورتی داوطلبانه و مبتنی بر اجماع نظر، دستورالعملها و استانداردهایی را برای زیرمجموعههای فناوری ارتباطات و اطلاعات، از جمله “مراکز داده و اتاق سرور” تدوین میکنند.

نام استانداردهای اتاق سرور برگرفته از دو موسسه (ANSI / TIA-942) بوده و شامل الزامات عملی در جهت بهینه سازی و بهبود دیتاسنتر و اتاق سرور که هدف آن جلوگیری از قطعی های احتمالی می باشد.
در سال 2010 یک شرکت خدمات مشاوره ای ساختمانی استاندارد (Bicsi 002-2010) را برای دیتاسنتر و اتاق سرور معرفی کرد که در آن مانند (ANSI / TIA-742) یک سری دستورات و اقدامات را در خصوص احداث اتاق سرور ارائه نمود. هر دوی این استانداردها در نوع خود کامل بوده اما Bicsi مقداری سخت گیرتر می باشد.
استاندارد سازی اتاق سرور دارای دسته بندی های چهارگانه می باشد که به ترتیب T1 که از درجه اهمیت کمتر تا T4 که پراهمیت ترین درجه بندی را دارا می باشد.
8 مورد از مهمترین استانداردهای اتاق سرور را بشناسیم!
توجه به مشخصات محیط
پیش از هر چیز باید بدانید که در درجه اول مکان اتاق سرور از اهمیت بسیاری برخوردار است، که باید ابتدا موقعیت دقیق آن در ساختمان مشخص شود. در نتیجه بهتر است که مکان آن در مرکز ساختمان بوده و به راهرو های باریک منتهی نشود. از دیگر مشخصات آن می توانیم به:
- عدم وجود پنجره به دلیل امنیت
- ارتفاع مناسب سقف دو متر و هفتاد سانتی متر
- عایق بودن دیوارها، سقف و درها در برابر صدا
- کف پوش آنتی استاتیک ( بدون موم ) برای کف کاذب
- پهنای درها بین ۱٫۱۰ تا ۱٫۲۰ متر و ارتفاع حداقل ۲٫۵۰ متر
در انتها نیز این نکته را در نظر داشته باشید که موقعیت یک اتاق سرور استاندارد در مناطق زلزله خیز ، طبقات زیرین بوده و در مناطق سیل خیز در طبقات بالا در نظرگرفته شود.
توجه به چیدمان تجهیزات
از دیگر مهم ترین استانداردها، نحوه صحیح چیدمان تجهیزات است که در ادامه مهم ترین نکات را بررسی خواهیم کرد:
- رکها باید با حداقل فاصله ۱٫۱۰ متر از اطراف و ۱٫۲۰ متر در راهروی بین آنها چیده شوند.
- مقاومت رک های کامپیوتر باید در برابر زلزله بالا بوده و نحوه اتصال آن ها به زمین ایمن و استاندارد باشد.
- شدت میدان الکتریکی تجهیزات بسیار مهم است به گونه ای که نباید از 300 وات در سطح 30 سانتی متر مربع بیشتر باشد.
- جهت برقراری ارتباط سریع، وجود حداقل یک دستگاه تلفن الزامی می باشد.

بهینه سازی دمای اتاق سرور
بد نیست بدانید که عملکرد تجهیزات و کل شبکه وابسته به دمای یک اتاق سرور استاندارد است ؛ زیرا عدم وجود دمای مناسب می تواند عملکرد کل شبکه را مختل سازد. در نتیجه دمای مناسب اتاق 18 درجه سانتی گراد و میزان رطوبت 40 درصد در نظر گرفته می شود. علاوه بر این برای رعایت موارد گفته شده می توانید از تجهیزات کولینگ اتاق سرور نیز بهره ببرید تا از هرگونه ریسک موجود جلوگیری کرده باشید. در صورت بالا رفتن دمای اتاق می توانید موارد زیر را در نظر داشته باشید:
- نصب کپسول آتش نشانی
- عدم نصب سیستم های خنک کننده در مکانی یکسان
- استفاده از سیستم های اعلام و اطفای حریق به صورت مستقیم در داخل رک ها یا نصب در فضا کلی اتاق
بکارگیری سیستم های سرمایشی مناسب
از دیگر ویژگی های مهمی که در استاندارد سازی اتاق سرور پیشنهاد می شود، توجه به تجهیزات سرمایشی مناسب دراتاق است که در حالت کلی سه نوع دستگاه سرمایشی مناسب نظیر کولر گازی ، پکیج مخابراتی و هواساز متصل به چیلر بکار برده می شود. از مرسوم ترین سیستم های خنک کننده در ایران می توانیم به کولر گازی اشاره کنیم؛ زیرا کولر آبی با ایجاد رطوبت بالا در اتاق می تواند، برای سایر تجهیزات خطر بزرگی به شمار آید. در ادامه شما را با برخی دیگر از روشهای بهینه سازی جریان هوا آشنا می کنیم:
- از سیستم های توزیع هوا از کف برای بهبود خنک سازی استفاده کنید.
- بهره گیری از سیستمهای داکت بندی شده نیز مورد قبول است.
- به منظور ایجاد جریان هوای مناسب، رکهای سرور را در پیکربندی راهرو سرد یا راهرو گرم قرار دهید.
- در صورت استفاده از سیستم توزیع هوا در زیر کف کاذب، ارتفاع کف باید حداقل ۶۰ سانتی متر باشد.
استفاده از سیستم های تهویه مطبوع
جهت در نظر گرفتن یک سیستم تهویه مطبوع اختصاصی که بتواند دمای ثابت و رطوبت کنترل شده ای را برای تجهیزات حساس فراهم آورد، این سیستم باید مستقل از تهویه ساختمان اصلی عمل کند. از مشخصات و ویژگی های اصلی سیستم های تهویه باید به موارد زیر اشاره کنیم:
- دما و رطوبت کنترل شده که شامل دمای 22 درجه سانتی گراد و رطوبت نسبی 45 درصد می باشد.
- رعایت فاصله مناسب از رک های کامپیوتر که باید حداقل 120 سانتی متر باشد.
- آب سرد چیلر مرکزی (۸ درجه سانتی گراد ورودی و ۱۶ درجه سانتی گراد خروجی) برای خنک کردن کویل های دستگاه تهویه اتاق سرور استفاده می شود.

برنامه ریزی مناسب جهت مواجه با حوادث پر خطر
در این بخش می خواهیم به بررسی نکات کلیدی از استانداردهای اتاق سرور به منظور پیشگیری از حوادث غیر قابل پیش بینی بپردازیم:
- نصب افزودگی کافی
- تجهیزات تهویه مطبوع در قالب طرح N+1
- اطمینان از وجود سیستم های خنک کننده بکاپ
- محاسبه زمان افزایش دمای اتاق هنگام خرابی سیستم خنک کننده
- قابلیت خاموش کردن خودکار سیستم ها بر اساس مانیتورینگ دمای هوا
- قابلیت ارتقا کافی، آنالیز شده و طراحی شده توام با سیستم های مکانیکی و الکتریکی
- طرح مناسب برای حذف آب ناشی از تقطیر کولرها، بوسیله نیروی گرانش یا پمپ
سیستم های الکتریکی استاندارد اتاق سرور
تامین سیستم های الکتریکی استاندارد و مطمئن، یکی از پایه های اساسی در بهبود عملکرد تجهیزات فناوری اطلاعات می باشد که نقش مهمی در جلوگیری از قطعی برق و خسارات ناشی از آن را دارد. در نتیجه سیستم های الکتریکی باید دارای ویژگی هایی نظیر:
- ظرفیت و کیفیت مناسب
- طراحی مناسب PDU ها برای هر رک
- اطمینان از وجود سیستم ارت مناسب
- عدم وجود تجهیزات گرمایشی در این مکان
- بررسی دقیق قدرت مورد نیاز تجهیزات برق اظطراری
- وجود ژنراتور های برق مستقل از دیگر بخش های ساختمان
- پنل های مجزا و اختصاص یافته برای تجهیزات کامپیوتری و HVAC
توجه به الزامات امنیتی
در استاندارد سازی اتاق سرور توجه به عوامل امنیتی، امکان شناسایی به موقع خطرات و واکنش سریع را فراهم می کند:
- نصب سیستم هشدار نشت آب
- نصب سیستم اعلام حریق و اطفاء خودکار
- نصب سیستم های امنیت فیزیکی مانند دوربین های مدار بسته
- مانیتورینگ 24 ساعته شرایط محیطی و آگاهی بلادرنگ از بروز شرایط محیطی نا مناسب
- مانیتورینگ پارامترهای متعدد سیستم های UPS و PDU و اطمینان از سطح عملکرد آنها
- مانیتورینگ کلیه تردد های صورت گرفته با اتاق سرور و شناسایی ورود های غیر مجاز