چاه ارت چیست؟ | سیستم ارتینگ

چاه ارت در اصطلاح به مفهوم وصل کردن هر گونه جریان الکتریکی به زمین است که یکی از بخش های سیستم ارتینگ مجسوب می شود و لزوم استفاده از آن در ساختمان ها به منظور تخلیه فوری جریان الکتریکی ناخواسته به زمین است. سیستم ارت در هنگام نشست جریان یا اتصالی از انسان و دستگاه ها محافظت به عمل می آورد. این سیستم با اتصال تجهیزات برقی مختلف به چاه ارت، امکان تخلیه‌ ایمن جریان نشتی به زمین را فراهم می‌ کند. در این مقاله از تک دیتا با روش‌هایی آشنا خواهید شد که نقش حیاتی در حفاظت از تجهیزات و افزایش ایمنی محیط‌ های فنی بازی می کنند.

 مزایای چاه ارت در نگاهی کوتاه

چاه ارت به علت حساسیت آن باید به گونه‌ ای حفاری، طراحی و اجرا شود که مشکلی در سیستم ارتینگ به وجود نیاید. علاوه بر این کیفیت بالا در طراحی، اجرا و انتخاب مصالح بسیار مهم است ؛ زیرا در صورت بروز نقص یا اشکال نمی توان به طور کامل آن را برطرف کرد. اتصال مدارهای الکتریکی به زمین علاوه بر افزایش ایمنی و حفاظت در صورت از بین رفتن عایق ، امنیت تجهیزات و کاربران را حفظ می کند. همچنین این اتصال مانع از افزایش ناگهانی ولتاژ و خسارات ناشی از نوسانات برق می شود. به طور کلی مزایای اصلی سیستم ارتینگ یا چاه ارت در پنج مورد خلاصه می شود که شامل:

• محافظت در برابر صاعقه
• انتقال ایمن جریان‌های خطا به زمین
• محافظت از جان افراد در برابر خطرات برق گرفتگی
• محافظت از تجهیزات الکترونیکی در برابر جریان نشتی
• دفع الکتریسیته ساکن و جلوگیری از اختلال در عملکرد دستگاه‌ها

 ساخت و اجرا چاه ارت چگونه است؟

چاه ارت به صورت عمقی در زمین حفر می شود و داخل آن تجهیزات مختلفی از جمله یک صفحه مسی قرار می گیرد و یک سیم مسی به آن جوش می خورد. این صفحه به صورت عمودی در داخل چاه قرار می­‌گیرد و اطراف آن با ماده بنتونید پر می­‌شود.
سیم مسی متصل به صفحه مسی تا بیرون چاه امتداد دارد و به تابلوی قسمت باکس متصل و از آن جا به کلیه دستگاه های الکتریکی وصل می شود. کابل مسی بدون روکش مورد استفاده در چاه باید به صفحه متصل شود. برای این کار از جوش مخصوص نقره یا جوش کدولد CADWELD استفاده شود. این کابل را از سه نقطه با استفاده از جوش کدولد به صفحه متصل می شود.

در هنگام پر کردن چاه ارت باید مواد کاهنده را با آب و ژل کاهنده مخلوط کرد تا به صورت دوغاب دور صفحه مسی را پر کند. البته بهتر است توسط یک لوله پولیکا سوراخ شده از بالا تا پایین رطوبت کافی را در چاه حفظ کنیم باید تا ارتفاع 30 سانت بالای صفحه به پر کردن چاه با مواد کاهنده اقدام کرد. باقی چاه نیز باید با خاک رس، خاک سرند شده یا مخلوط با شن پر می‌ کنیم. برای نفوذ بیشتر آب نیز بالای آن را با سنگریزه باید پر کرد.

لوازم و تجهیزات چاه ارت

صفحه مسی

صفحات از جنس فلز مس که به صورت عمودی داخل چاه ارت قرار داده می شوند و بعد ار جوش دادن سیم مسی به این صفحه انتقال بار از وسایل الکتریکی به زمین به راحتی صورت می گیرد.

سیم مسی

سیم مسی یکی از اجزای اصلی مورد نیاز در حفر چاه ارت است؛ زیرا فلز مس رسانای قوی جریان برق است و می تواند ولتاژ اضافی را گرفته و به زمین منتقل کند. این سیم به صفحه مسی متصل شده و بار برق اضافه را از وسایل الکتریکی گرفته و نهایتا به خاک منتقل می‌ کند.

میله مسی

میله مسی یا الکترود در واقع نوعی میله گالوانیزه محکم است که از تجهیزات چاه ارت است و در محل هایی که امکان کندن زمین نیست به عنوان صفحه مسی مورد استفاده قرار می گیرد و سیم به آن متصل می شود. همچنین این میله به دلیل ساختار محکمی که دارد به راحتی می توان آن را داخل زمین کوبید.

بنتونیت

بنتونیت مخلوط ذغال و نمک است که به عنوان یک ماده چسبنده در اجرای چاه ارت مورد استفاده قرار می‌گیرد و حفره های اطراف را پر می کند.

دریچه بازدید

دریچه بازدید چاه ارت  یکی از تجهیزاتی است که کامل کننده سیستم ارتینگ است. درحقیقت دریچه بازدید روی زمین قرار می‌ گیرد و سیم ارتی که از یک طرف به صفحه مسی جوش خورده است از سمت دیگر به شینه ارت داخل دریچه متصل شده  و از آنجا به باکس برق ساختمان وصل می شود.

اتصالات چاه ارت

اتصالات ارت برای راه اندازی سیستم ارتینگ لازم است. در واقع برای ایجاد این چاه باید تمامی مراحل به ترتیب انجام شوند تا ولتاژهای اضافی که ممکن است سبب ایجاد آسیب در دستگاه های الکترونیکی و یا افراد شوند ، خنثی شده و به زمین منتقل شوند.

مواد یا ژل کاهنده مقاومت زمین

این ماده با داشتن ضریب هدایت الکتریکی بالا ، مقاومت الکتریکی زمین را کاهش داده و کارایی سیستم ارتینگ را بالا می برد

نکات مهم در ساخت چاه ارت اتاق سرور و دیتاسنتر

چاه ارت دیتاسنتر

سیستم ارتینگ در راه اندازی اتاق سرور بسیار مهم است و از آسیب به تجهیزات جلوگیری می کند. در طراحی  چاه ارت دیتاسنتر باید کمی متفاوت و با دقت بیشتری عمل کرد و مقاومت آن زیر 2 اهم باشد.

در چاه ارت اتاق سرور موضوع کمی متفاوت است ؛ زیرا باید از دیگر چاه ها فاصله داشته باشد، دلیل این امر هم عدم تخلیه جریان توسط چاه می باشد. در غیر این صورت جریان ممکن است به بقیه مسیرها نشت کرده و باعث آسیب بیشتری شود.

شینه کشی در اتاق سرور

شینه کشی عملیاتی است که طی آن یک طرح شطرنجی در کف با نوارهای مسی ساخته می شود. این شینه معمولا در بین پایه های کف کاذب کشیده می شود. معمولا برای اتاق های سرور معمولی از سیتم های 3 سانتی با قطر تا 5 میل استفاده می شود.

همبندی

در انتها نیز جهت کاهش اثرات الکترو مغناطیسی سیستم های ارتینگ با هم همبندی می شوند. در این روش بین اتصالات از ادوات حفاظتی استفاده می کنیم تا در حادثه ای از انتقال جریان شدید جلوگیری کند.

حداقل و حداکثر عمق چاه ارت چقدر است؟

در حفر چاه ارت معمولا می توان دو نوع چاه عمیق و سطحی را ایجاد کرد. عمق چاه برای ساختمان ها و منازل مسکونی حدود سه تا پنج متر و برای مراکز صنعتی، دیتاسنترها، کارخانه ها و ادارات و سازمان ها عمق بین 6 تا 12 متر حفر شود.

انتخاب موقعیت چاه ارت به چه نکاتی بستگی دارد؟

موقعیت چاه ارت جزو نکاتی مهمی می باشد که باید لزوم رعایت آن را درک کنیم. مهم ترین نکته در حفر چاه رسیدن به رطوبت زمین با عمق کمتر است؛ بنابراین ساخت چاه در مکان هایی که خاک دارای رطوبت بیشتر می باشد مناسب‌ ترین گزینه است. فضاهایی مانند باغچه‌ ها و باغ‌ها معمولاً به دلیل رطوبت طبیعی خاک، گزینه‌های ایده‌ آلی برای حفر آن محسوب می‌ شوند.

دیگر مقالات تک دیتا