ویژگی‌های اتاق سرور استاندارد

اولین گام برای شروع استانداردسازی و بهینه‌سازی اتاق سرور، مشورت با یک مشاور با تجربه و متخصص می‌باشد. یک مشاوره خوب تاثیر زیادی در جلوگیری از هدر رفتن هزینه و زمان دارد. شرکت تک دیتا با رعایت استانداردها در طراحی و راه‌‌اندازی اتاق سرور این تضمین را به مشتریان خود می‌دهد که شبکه‌ای بهینه و کارآمد را داشته باشند. ما خدمات خود را با انجام تست‌های شبکه از جمله تست فلوک، گارانتی و تضمین می‌کنیم تا مشتریان از دریافت خدمات باکیفیت اطمینان حاصل نمایند. بعد از انجام مشاوره و بررسی سازمان اقدام به ارائه طرح می‌شود و هزینه به سازمان اعلام می‌شود. پس از تایید شرکت پروژه استاندارد سازی و اجرا اتاق سرور را آغاز می‌نماید.

امروزه با گسترش روز افزون اطلاعات و حجم عظیمی از داده ها مدیریت انها به صورت یکپارچه یک عمر ضروری به حساب می آید.در این مقاله اختصاصی و کامل قصد داریم توضیح دهیم که اتاق سرور و مرکز داده ,دیتاسنتر چیست و لازمه های طراحی یک اتاق سرور استاندارد چیست و در نهایت یک اتاق سرور استاندارد باید چه ویژگی هایی داشته باشد .

اتاق سرور استاندارد

اتاق سرور چیست ؟

چرا از اتاق سرور استفاده میکنیم 

ویژگی های یک اتاق سرور استاندارد چیست

استاندارد طراحی اتاق سرور چیست؟

این ها تمامی سوالاتی هستند که میخواهیم در این مقاله به طور کامل بررسی کنیم

اتاق سرور استاندارد (یا دیتاسنتر) اصلی‌ترین بخش یک شبکه ساخت‌یافته در مراکز امروزی است. نیاز به مدیریت متمرکز منابع، کاهش هزینه‌های نگهداری، مقابله مؤثر با تهدیدات امنیتی و حصول اطمینان از عملکرد صحیح و بلادرنگ تجهیزات به‌صورت 7/24 ،طراحی یک دیتاسنتر مناسب با ویژگی‌های مورد نیاز را اجتناب‌ناپذیر نموده است. استانداردهای جهانی 27000 ISO, 942 TIA و IP از جمله استانداردهایی است که ما در طراحی و پیاده‌سازی دیتا سنتر از آن‌ها بهره می‌بریم.

یک اتاق سرور استاندارد از نظر TIA/ANSI از بخشهای متعددی چون ,Room Storage, Room Entrance Room Telecommو … تشکیل می‌گردد که اتاق سرور(Room Computer/Room Server )مهم‌ترین آن‌هاست. با توجه به محدودیت منابع، هزینه و اطلاعات در شرکت‌ها، سازمان‌ها و مؤسسات متوسط و کوچک، راه‌اندازی یک اتاق سرور استاندارد در این‌گونه مراکز کافی است. ایجاد مکانی امن در جهت متمرکز کردن سرورهای شبکه و استفاده از منابع مشترک نگهداری، از عوامل مهم و تأثیرگذار پیشبرد کاری یک سازمان می‌باشند؛ لذا در این راستا اتاق سرور ایجاد شده و مورد بهره‌برداری قرار می‌گیرد.

اهداف اصلی در پیاده‌سازی اتاق سرور عبارت‌اند از مقاومت سازه، ایمنی نفوذپذیری و اطمینان از صحت داده‌ها. دراین نوشتار مواردی که در طراحی و پیاده‌سازی اتاق سرور و دیتاسنتر استاندارد مبتنی بر استاندارد مدیریت امنیت اطلاعات مدنظر است، آورده شده است.

نگاهی به طراحی اتاق سرور استاندارد

ساختار شبکه کامپیوتری اتاق سرور آماده‌سازی اتاق سرور جهت ارتباطات شبکه‌های سرورها با ایستگاه‌های مختلف شبکه ازجمله کارهای پایه‌ای در اتاق سرور است. در واقع کلیه کارها و هزینه‌هایی که در اتاق سرور انجام می‌شود؛ هدفش استفاده منطقی و مطمئن از تجهیزات اتاق سرور است. در زیر دو ساختار فیزیکی و منطقی شبکه آمده است: ساختار فیزیکی شبکه مرکز اطلاعات و پردازش روی شبکه، سرورها هستند؛ لذا ارتباط مناسب این سرورها با مجموعه شبکه امری اجتناب‌ناپذیر است. در این راستا چهار عامل زیر مدنظر هستند.

.پیاده سازی مدل سه لایه

II .کابل کشی استاندارد

III .ثابت کردن رک‌ها

IV .کانال‌های عبور

پیاده‌سازی مدل سه لایه:

کابل کشی و پیش بینی مسیرهای داخل اتاق سرور باید به گونه ای باشد تا بتوان پیاده‌سازی مدل سه لایه شبکه را عملیاتی ساخت از این لحاظ داشتن نقشه منطقی و فیزیکی سوئیچ‌های مختلف شبکه باید پیش از اجرای مسیرگذاری در دستور کار قرار گیرد.

سرورها اغلب توانایی بروز رسانی سخت‌افزار و نرم‌افزار بدون راه‌اندازی مجدد، قابلیت پشتیبان‌گیری پیشرفته مکرر، امنیت بالا برای حفاظت از منابع، داده‌ها و حافظه و مدیریت آسان و همچنین ویژگی‌ها و قابلیت‌های خاصی دارند.

• مشاوره و بازدید رایگان، ارائه پروپزال و شرح عملیات نصب و راه اندازی اتاق سرور
• عایق‌بندی و ایزوله‌سازی دما و صدا در اتاق سرور
• طراحی سقف و کف کاذب آنتی استاتیک مخصوص اتاق سرور
• طراحی کابل‌کشی استاندارد دیتا (Fiber Optic , CAT 6 , CAT 6a) و صدا در اتاق سرور
• طراحی ساختار رک و چیدمان در دیتاسنتر
• بهینه‌سازی و ارتقا دیتاسنتر
• سیستم سرمایشی و تهویه مطبوع اتاق سرور
• سیستم اعلام و اطفاء حریق در اتاق سرور
• سیستم تخلیه اضطراری گاز از اتاق سرور
• سیستم‌های برق اضطراری اتاق سرور
• سیستم‌های امنیتی کنترل ورود و خروج و دسترسی به اتاق سرور
• سیستم‌های مانیتورینگ اتاق سرور و تجهیزات داخلی آن
• نصب انواع سنسورهای تشخیصی و امنیتی در اتاق سرور
• نصب دوربین مداربسته در دیتاسنتر
• اجرای سقف و دیوارهای کاذب نسوز در اتاق سرور
• اجرای کف کاذب در اتاق سرور
• اجرای سیستم روشنایی استاندارد در اتاق سرور

کابل کشی استاندارد

رعایت اصول کابل کشی ساخت یافته و همچنین درنظر داشتن خم ها و زوایای مختلف در کابل کشی اتاق سرور باید در نظر گرفته شود.

ثابت کردن رک‌ها:

به دلیل جلوگیری از واژگون شدن رک‌ها در هنگام زلزله، رک‌ها باید به کف وصل و مهار شوند. پیش از اجرای کف و ایجاد کانال‌های مختلف باید محل استقرار رک‌ها تعیین شده و بست‌ها Holder های نگهدارنده در آن تعبیه شود، لذا دانستن نوع و مدل رک‌ها ، اندازه آن‌ها، موقعیت مکانی نسبت به یکدیگر باید تعیین شوند. برخی از ‌رک‌ها نظیر رک‌های HP دارای اتصالات مخصوص بوده و جهت نصب صحیح رک باید از آن‌ها استفاده کرد.

کانال‌های عبور

جهت نظم بخشیدن به کابل‌های Portable نظیر کابل‌های رابط برق، پچ کوردها و …، مسیر عبور استاندارد کابلی تو کار در اتاق سرور صورت می‌گیرد. این کانال‌ها باید دارای درپوش مناسب بوده و بین مسیرهای Data و برق فاصله ایجاد نماید.

ساختار منطقی شبکه

ساختار منطقی و نرم افزاری سرورها امکان استفاده مطمئن از اطلاعات روی سرورها را آماده می‌سازد لذا اتخاذ استراتژی مناسب ارتباط سرورها با یکدیگر و همچنین ارتباط ایستگاه‌های کاری با آن‌ها باید پس از نصب فیزیکی اتاق سرور انجام شود.

در زیر به برخی از تنظیمات منطقی و نرم افزاری اشاره شده است :

دامین کنترلر و سرویسهای شبکه نظیر DHCP ، DNS و…

VLAN و تقسیم سوئیچی

ایجاد List Access روی سوئیچ های شبکه

ایجاد Routing Gateway شبکه و …

امنیت

آسیب‌ها و نفوذهای گزارش شده به سیستم‌های مبتنی بر اطلاعات در سراسر جهان رو به افزایش است. با گذشت زمان ابزارها و روشهای نفوذ به سیستم های اطلاعاتی و شبکه های کامپیوتری ساده و ساده تر میشود و نفوذگران با این ابزار و حداقل دانش مجال نفوذ را می یابند. بر این اساس محرمانه بودن، در دسترس بودن و یکپارچگی اطلاعات، امری اجتناب ناپذیر برای توسعه سیستمها کامپیوتری و سرورها است و باید در برنامه تجهیز اتاق سرور مدنظر قرار گیرد.

مرسوم ترین روشهای تامین امنیت اتاق سرور :

استفاده از آنتی ویروس قوی همراه با آپدیت روزانه

استفاده از فایروال با تنظیم صحیح

نصب سیستم های نمایشگر نظیر IDS

تهیه نسخه پشتیبان

ایجاد امکانات مناسب برگرداندن اطلاعات از بین رفته، از تدابیری است که باید مدیر شبکه در دستور کار خود قرار دهد. استفاده از ساختار SAN و تجهیزات مبتنی بر NAS ،همچنین Media های ذخیره سازی متنوع با توجه به حجم اطلاعات و اهمیت آنها مثال هایی از آنهاست. نکته: درصورتیکه راه اندازی SAN را در دستور کاری خود دارید باید بستر اصلی پیاده سازی آن را در اتاق سرور پیشبینی نمایید.

سرور مناسب

سرورها، کامپیوترهای قدرتمند با توان پردازش و ذخیره سازی بالایی هستند که به عنوان مرکز منطقی نرم‌افزارهای مختلف شبکه در نظر گرفته می‌شوند. دیتابیس‌های مختلف نظیر SQL ، Oracle … روی این بستر ایجاد شده و ایستگاه های کاری مرتبط با شبکه را تغذیه می نمایند. با توجه به فضای محدود اتاق سرور و لزوم بهینه از فضا، استفاده از سرورهای کشویی mount Rack پیشنهاد می‌شود. این سرورها سرپرست شبکه را قادر خواهند ساخت تا به راحتی به آن‌ها دسترسی داشته و بنا به شرایط آنها را افزایش یا کاهش دهد.

ساختار فیزیکی :

تقویت ساختار، مقاوم سازی و ضد زلزله سازی

زلزله خیز بودن کشورمان ایران و لزوم پیش‌بینی صدمات در هنگام وقوع آن امری اجتناب‌پذیر می‌باشد که در طراحی و پیاده‌سازی سازه‌های مختلف سازمانی مدنظر می‌باشد. با توجه به اینکه اکثر ساختمان‌ها، قدیمی ساز بوده و از ایمنی لازم برخوردار نیستند؛

لذا باید تمهیداتی برای آن درنظر گرفت، در این خصوص پس از بازدید دقیق از محل ساختمان، مناسبترین مکان جهت استقرار اتاق سرور انتخاب شده و در صورتی که نتایج حاصل از لرزه سنجی (تست برای سنجش میزان مقاومت سازه در برابر لرزه) مناسب نباشند؛ اقدام به مقاوم سازی خواهد شد. بدیهی است در صورتیکه اتاق سرور در مکانی غیر از پایین‌ترین طبقه سازه باشد، مقاوم سازی را باید از پی ساختمان آغاز کرد و این خود مستلزم هزینه است.

مراحل کار مقاوم سازی

دیوارها تا رسیدن به سطح آجری تراشیده میشود.

سوراخ‌ها و منافذ پر می‌شوند.

سطوح با یک لایه سیمانی پوشیده میشود.

لایه‌هایی از ماده ضد آتش Fire trade روی لایه سیمانی کشیده میشود.

مسیرگذاری کف و سقف جهت عبور لوله های اطفای حریق، برق و شبکه انجام میشود.

پس از انجام مراحل فوق اقدام به آهن کشی و ستون گذاری میشود.

شبکه های فلزی نصب شده و روی آن گچ کاری می شود.

پس از خشک شدن گچ لایه محافظتی و ضد آتش Epoxy پوشانده می شود.

مکان مناسب جهت اتاق سرور

معمولاً اتاق سرور را در پایین‌ترین طبقه ساختمان در نظر میگیرند و در این مکان، باید با کانال ها و رایزرهای ساختمان در ارتباط باشد. در صورتیکه از این اتاق به اتاق های دیگر و همچنین به طبقات دیگر کانالی وجود نداشته باشد باید آن را ایجاد کرد.

سیستم تهویه و تخلیه گرد و خاک اتاق سرور

از عوامل مهم استهلاک تجهیزات الکترونیکی، گرد و خاک میباشد. با نشستن گرد و خاک روی Chipsetھای مختلف بردهای دستگاه ها و ایجاد لایه جانبی روی آنها، عمل خنک سازی آنها با مشکل روبرو شده و خرابی زودرس را سبب میشود از این رو سیستم تهویه هوای اتاق سرور نصب شده و مورد بهرهبرداری قرار میگیرد.

سیستم اطفای حریق

آتش سوزی به دلیل اتصال کوتاه ادوات برقی و همچنین وجود تجهیزات مختلف آتش زا از عوامل اصلی تخریب در سازمان ها میباشد، لذا در این خصوص نصب تجهیزات مناسب اخطار و اطفای حریق مدنظر میباشد. نحوه کار چنین است:

-با توجه به محدودیت فضای اتاق سرور جهت انتقال گاز مونواکسید کربن به داخل اتاق، از لولههای حامل استفاده میشود. محل قرار گرفتن نازل های نهایی، باید در مکانهایی نزدیک به محل استقرار سرورها و تجهیزات برقی تعبیه شود.

مخزنهای گاز در مکانی خارج اتاق سرور قرار میگیرد و این مخزنها به لوله های تعبیه شده داخلی، مرتبط خواهند شد.

در مکانهای مختلف اتاق سرور نظیر داخل رکها، تجهیزات برقی داخلی و… سنسورهای تشخیص حریق نصب میشود

درب ضد حریق و مقاوم

با توجه به اهمیت محصور نمودن آتش و جلوگیری از گسترش آن، درب اتاق سرور باید از جنس نسوز انتخاب شود.. درب اتاق سرور دارای ویژگی های خاصی می باشد و به دلیل اهمیت بالای آن باید از کیفیت بالایی برخوردار باشد و بتواند تجهیزات اتاق سرور را در برابر حریق و یا هرگونه سرقتی مصون بدارد. درب ضد حریق اتاق سرور باید استانداردهای جهانی را پاس کرده باشد. 

کفپوش اپوکسی Epoxy

کفپوش اپوکسی پوششی از جنس پلیمر است که روی بتن یا موزاییک در لایه‌های مختلف اجرا می‌شود.
کنترل‌های محیطی در مبحث طراحی دیتاسنتر از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.

در طراحی و ساخت یک دیتاسنتر و مرکز داده جدید یا تبدیل و به‌روزرسانی یک مرکز داده قدیمی به استانداردهای جدید ، سرمایه‌گذاری روی نوع کف‌پوش، به کنترل محیط و محافظت از تجهیزات کمک شایانی می‌کند.
اگر دیتاسنتر – مرکز داده شما دارای کف‌پوش بتنی باشد ؛ نصب پوشش این کف پوش یک گزینه اقتصادی خواهد بود که مزایای فراوانی را به همراه خواهد داشت.

دوربین‌های کنترلی

با توجه به اهمیت اطلاعات و لزوم مراقبت بیشتر از تجهیزات اتاق سرور، نصب دوربین‌های کنترلی درون اتاق سرور بسیار مؤثر است. دوربین‌ها بطور 24 ساعته اتاق سرور را مانیتور کرده و Log را در سرور مربوطه ذخیره میکنند.

سیستم جارو برقی Cleaner Vacuum

با توجه به احتمال آلودگی اتاق سرور ناشی از تردد افراد در آن، علی الرقم پوشیدن لباس‌های مخصوص توسط این افراد، دستگاه جاروبرقی پیشبینی میشود. موتور و سایر تشکیلات این دستگاه در بیرون از اتاق سرور قرار گرفته و تنها لوله جمع کننده در داخل سرور قرار داده میشود.

سیستم کنترل دسترسی تردد

استقرار سیستم کنترلی مناسب جهت ثبت تردد افراد و مدیریت آن جهت اتاق سرور الزامی‌است. این سیستم دارای یک دستگاه کارت خوان چند گزینه‌های(Checking Option Multi )کنترلر و مبدلهای مرتبط با آن میباشد. افراد مجاز برای ورود به اتاق سرور باید کارت تردد را همراه داشته باشند. همچنین ثبت اثر انگشت و وارد کردن کد مخصوص از دیگر گزینه هایی است که میتوان آنها را فعال نمود.

سیستم تأمین روشنایی

روشنایی داخل اتاق سرور باید به گونه ای طراحی شود تا در هنگام خروج شخص از اتاق سرور خاموش شوند و دلیل آن علاوه بر صرفه جویی برق، جلوگیری از تولید حرارت توسط آنهاست. همچنین مسیرهای کنترلی و اصلی برق در تابلو برق اتاق سرور پیش بینی میشود.

سیستم خنک کننده داخلی

جهت برقراری دمای مناسب 18 درجه سانتی گراد اتاق سرور، استفاده از دستگاههای خنک کننده درون آن الزامی است. مرسوم ترین خنک کننده در ایران، کولرهای گازی هستند که توان آنها با توجه به میزان حرارت تولید شده اتاق سرور محاسبه می شوند.

ساختار برق شهر و برق اضطراری

کابل کشی اتاق سرور باید مطابق استانداردهای کابل کشی ساخت یافته، با تجهیزات با کیفیت، پیاده سازی شود. قسمتهای مختلف جهت داشتن سیستم برق رسانی مطمئن شامل موارد زیر است:

تابلو برق

یو پی اس

ژنراتور تأمین

چاه ارت

تابلو برق و ATS:

کنترل خطوط ورودی و خروجی برق و برق اضطراری، همچنین لزوم مانیتور کردن جریان و ولتاژ خطوط استفاده از تابلو برق را الزامی می سازد. تابلو برق علاوه بر داشتن ولت متر و آمپرمتر، دارای یک سری کلیدهای مینیاتوری بوده که جهت جریان و وضعیت ولتاژ را کنترل می نماید. همچنین توسط این کلیدها قادر خواهیم بود تا برق قسمتی از سازمان را روی برق شهر Set کنیم و یا می توانیم آن را به UPS مرتبط سازیم.

یوپی اس:

قطع ناگهانی برق در تجهیزات اتاق سرور، نظیر روترها، سوئیچ ها، سرورها و … باعث اختلال در اکثر فعالیتهای این دستگاه‌ها شده و در برخی موارد، امکان ادامه کار آنها را کاملاً از بین میبرد. باید در نظر داشت تنها قطع برق شهر اثرات مخرب به همراه ندارد. سیستم های کامپیوتری نسبت به نارسایی هایی مانند افت لحظه ای ولتاژ، ولتاژهای لحظه ای بالا، نویز و تاثیرات فرکانس رادیویی و تغییرات فرکانس در منبع تغذیه خود حساس هستند.

ups مناسب، دارای شرایط زیر است:

.Online Double Conversion

-توان کار با ژنراتور را داشته باشد، یعنی Correction Factor Power را پشتیبانی کند.

3 -جهت مانیتور کردن برخط، پروتکل SNMP را پشتیبانی کند.

نکته: اگر UPS مشخصه PFC را نداشته باشد، توان ژنراتور باید 5/1 برابر UPS در نظر گرفته شود و اگر داشته باشد 15/1 برابر UPS باشد.

ژنراتور تامین:

دستگاه های تامین کننده برق اضطراری UPS،با توجه به گران بودن و عدم کارایی مناسب برای برق دهی طولانی مدت، مناسب نبوده و استفاده از ژنراتور در دستور کار قرار میگیرد. نحوه کار بدین صورت است که در هنگام قطع برق اتاق سرور و برای جلوگیری از اختلال در سیستم برق دهی آن، در طول زمان به کار افتادن ژنراتور، UPS بطور آنی وارد مدار شده و برق اتاق سرور را تامین میکند. به محض آماده شدن ژنراتور جهت برق دهی، UPS از مدار خارج شده و برق اتاق سرور از ژنراتور تامین میشود.

توان UPS با توجه به میزان توان مصرفی دستگاههای مختلف مستقر در اتاق سرور نظیر سرورها، کولرهای گازی و… محاسبه میشود. توان UPS مناسب را با درنظر گرفتن باتری های داخلی آن برای مدت 7 الی 15 دقیقه (با توجه به زمان به کار افتادن ژنراتور) در نظر میگیرند. میزان توان ژنراتور 15%بیشتر از توان UPS در نظر گرفته میشود و در هنگام کار باید 70 %زیربار باشد. زیر بار قرار گرفتن ژنراتور بیش از 80 %توان و یا کمتر از 60 %توان اکیداً توصیه نمیشود. ژنراتورهای با توان بالای 15KAV سه فاز هستند.

استفاده از کف کاذب در اتاق سرور و دیتاسنتر

در جامعه صنعتی امروز برای همگام شدن با تکنولوژی پیشرفته و مدرن باید از توانمندیهای ماشینها و وسایل الکتریکی استفاده نمود. از طرفی هر کدام از وسایل نامبرده، انبوهی از سیم و کابل ارتباطی و… را بهمراه دارد. سازندگان این دستگاهها همیشه دنبال بستری مناسب و مطمئن برای عبور دادن سیمها، کابلها و… بودند به طوری که در مواقع ضروری بتوانند به راحتی به آنها دسترسی داشته باشند تا بازدیدها و تعمیرات و… را در وسایل براحتی انجام دهند.

کف کاذب اتاق سرور در حال حاضر مزایایی مثل مدیریت ایمن تجهیزات کامپیوتری و کابل ها، توانایی در توزیع بار سنگین و البته انعطاف پذیری را ارائه می دهند. از ابتدا کف های کاذب به طور خاص برای اتاق های سرور طراحی شده بودند و هنوز متد جایگزینی برای آن نیامده است. اتاق های کامپیوتر و سرور باید به طور موثر برق را به رک ها، کابل های داده و سیستم‌های خنک کننده مثل هوا و آب توزیع کنند.

از دیگر مزایای استفاده از کف کاذب اتاق سرور می‌توان به امکان ترکیب طراحی جهت صرفه‌جویی در انرژی و سازگاری با محیط اشاره کرد. همچنین این سیستم امکان ایجاد تغییرات فنّاورانه در آینده را نیز به آسانی فراهم می‌سازد. وجود کف کاذب می‌تواند توانایی ساخت انواع روش‌های خنک‌سازی را در اختیار تکنسین‌ها قرار دهد . همچنین در اکثر ساختمانهای صنعتی، اداری، تجاری، بیمارستانی و… همیشه دو موضوع سبک سازی وزن ساختمان و محل مناسب برای عبور تجهیزات مکانیکی و برقی از اهداف اصلی مهندسین طراح و مالکین ساختمان بوده است و بدین سان سیستم کف کاذب ابداء شد.