سرور چیست؟
سرور می‌تواند به سایر رایانه‌ها و یا درخواست‌کنندگان در یک شبکه سرویس‌های اطلاعاتی و پردازشی ارائه کند. یک سرور کامپیوتر قدرتمندی است که به‌طور دائم روشن بوده و به کلاینت‌ها سرویس‌های موردنظر را ارائه می‌دهد. سرورها از توان پردازشی، سرعت بالاتر، پهنای بایوس بیشتر، کارت شبکه قوی‌تر و همچنین قابلیت پشتیبانی از رم‌های بزرگ‌تر و بهتر بهره‌مند هستند. تمام این‌ها سبب می‌شوند که به نسبت رایانه‌های شخصی بتوانند درخواست بیشتری را پردازش کنند و با سرعت بالاتری کار کنند و همین باعث اهمیت خرید سرور در سازمان یا شرکت شما می شود.
از عوامل مهم در انتخاب و خرید سرور به نوع قرارگیری و فیزیکی سرور برمی‌گردد. انتخاب با شماست که سرور به‌صورت فیزیکی درون دفتر شما باشد یا خیر؟ در این زمانه که اکثر شرکت‌ها با کمبود جا مواجه هستند خرید سرور و قرار دادن آنها در داخل محل کار ایده خوبی نیست. بهترین انتخاب اجاره سرور و استفاده از فضای ابری است. این امر باعث می‌شود از هزینه‌های جانبی شما نیز کاسته شود هزینه‌هایی مانند نگهداری از سرور فیزیکی و ساخت زیرساخت‌های مربوط به آن. البته از مزایای استفاده از سرور اختصاصی در داخل شرکت می‌توان به کنترل همه‌جانبه و البته در دسترس بودن آن اشاره کرد که باز این موردنیاز به استخدام یک متخصص در این زمینه یا برون‌سپاری مطمئن دارد.
البته این نکته را هم باید ذکر کرد که سرورهای ابری و اجاره‌ای نیز دارای محدودیت‌های مربوط به خود هستند. استفاده از سرورهای ابری با رشد شرکت، هزینه بیشتری را در بر خواهند داشت. هزینه ماهانه با افزایش پیداکرده داده‌ها و اطلاعات قابل نگهداری در سرور، بیشتر خواهد شد؛ و ممکن است درنهایت به‌جایی برسید که خرید یک سرور به‌صورت فیزیکی تصمیمی بسیار عاقلانه‌تر باشد.
درهرحال اگر قصد خرید سرور را داشته باشید باید به دو گزینه خرید فکر کنید، خرید سرورهای پیش‌ساخته و یا خرید سخت‌افزار سرور به‌صورت خام و قرار دادن و اسمبل آن به‌صورت دستی. هنگام خرید یک سرور باید مشخص کنیم چه انتظاری را از آن سرور داریم! آیا برای میزبانی یک وب‌سایت یا جهت یک شبکه Local. دلیل این موضوع هم مشخص است زیرا سرورها بر اساس نوع کاربردشان دارای قابلیت‌های مختلفی هستند.
خرید سرور پیش‌ساخته می‌تواند مزیت‌های بسیار زیادی مثل نرمافزارهای پیش‌فرض، تضمین، پشتیبانی و حتی برند مد نظر را به همراه داشته باشند. ساخت یک سرور و اسمبل کردن آن در سمت مقابل به شما اجازه می‌دهد تا قدرت مانور بیشتر در انتخاب سخت‌افزار داشته باشید.
توجه داشته باشید که سرور شما باید متناسب با فضای اختصاص داده‌شده باشد. سپس باید تعیین کنید هدفتان از خرید سرور چیست؟ صرفاً یک اشتراک‌گذاری اطلاعات بین کاربران است یا حفاظت از داده‌های مهم و حیاتی سازمان در اولویت قرار دارد. البته پرسش‌های دیگری هم هستند که در انتخاب سرور متناسب نقش دارند ازجمله اشتراک گذاشتن اینترنت و مدیریت آن و ….
اولین مرحله در انتخاب سخت‌افزار و خرید سرور ، انتخاب شاسی سرور موردنظرمان است. برای مثال با توجه به تجهیزات و امکانات موجود تصمیم می‌گیریم که کدام سری از سرورها برای کار ما مناسب است. مثلاً اگر در سازمان و شرکت خود رک داریم بهتر است از سری سرور رک مونت و در غیر این صورت بهتر از سرورهای تاور استفاده نماییم.
اولین انتخاب در مورد خرید سرور به حالت فیزیکی آن بستگی دارد. سرورهای دارای انواع مختلفی هستند ازجمله سرورهای ایستاده یا Tower, سرورهای Mount که در رک‌ها به‌صورت افقی قرار می‌گیرند و سرورهای Blade که تمام اجزای آن بر روی یک برد قرارگرفته است. سخت‌افزار استفاده‌شده در سرور می‌تواند به‌راحتی در ۲۴ ساعت شبانه‌روز بدون مشکل فعالیت کند. به‌عنوان‌مثال حافظه‌های ECC می‌توانند ایراد‌های به وجود آمده در فریمور را تصحیح کنند و به همین خاطر سرور از مدار استفاده خارج نخواهد شد. سرورها معمولاً از ساختار‌های پشتیبان کننده مثل منبع تغذیه Redundant استفاده می‌کنند
انواع سرور ازلحاظ فیزیکی جهت خرید سرور
سرورهای ایستاده (Tower): این سرورها بسیار شبیه به pc های مورد استفاده شما است برای استفاده ازاین‌گونه سرورها می‌توان آنها درون رک یا روی زمین به شکل ستونی قرارداد اغلب این سرورها در سازمان‌های متوسط و کوچک مورداستفاده قرار می‌گیرد. خرید این سرورها به‌عنوان اولین سرور در کسب‌وکار می‌تواند بسیار عاقلانه باشد چون قدرت پردازش زیادی را به کاربر ارائه می‌کنند و برای راه‌اندازی آن نیازی به خرید فضایی برای نگهداری ندارید. شاید بزرگ‌ترین مشکل در استفاده از سرورهای ایستاده این است که آنها نسبت به مدل‌های رکمونت و تیغه‌ای فضای بیشتری را اشغال می‌کنند.
سرورهای رکمونت (Rack mount): سرورهای رکمونت باید درون یک شاسی رک قرار بگیرند. این سرورها درون رک‌هایی قرار می‌گیرند که برای آنها طراحی‌شده‌اند که هر رک چندین سرور را در خود می‌تواند جای دهد. این شاسی‌ها معمولاً چند فوت ارتفاع دارند و می‌توانند به‌راحتی میزبان چندین سرور در فضایی نسبتاً محدود باشند. خرید سرور رکمونت را زمانی در نظر بگیرید که قصد استفاده از چند سرور را در فضایی نسبتاً کوچک دارید. یک سرور استاندارد Rack Mount به‌عنوان یک سرور ۱U هم شناخته می‌شود، یعنی اینکه اندازه‌ای که این سرور در Rack اشغال می‌کند برابر است با یک Unit از Rack
سرورهای تیغه‌ای (Blade): همانند سرورهای رکمونت، برای استفاده از سرورهای تیغه‌ای نیز نیاز به یک شاسی برای قرارگیری خواهید داشت. این سرورها به‌صورت انحصاری ساخته می‌شوند. سرورهای تیغه‌ای حتی نسبت به رکمونت نیز کوچک‌تر هستند.هنگام خرید سرور مدنظر داشته باشید که خنک‌سازی و تهویه مناسب سرورهای تیغه‌ای می‌تواند چالشی بزرگ باشد اما به یاد داشته باشید که وقتی تعداد سرورها افزایش پیدا کند، این مشکل حتی بیش از پیش خودنمایی خواهد کرد.
سرورهای قدرت انجام کار‌های مختلفی رادارند. سرور کامپیوتری برای کنترل کل شبکه است که منابع را بین کلاینت‌ها به اشتراک می‌گذارد همچنین تعیین می‌کند سطح دسترسی به منابع برای کاربرهای مختلف شبکه چگونه باشد . درصورتی‌که از لحاظ مالی مشکل ندارید سعی کنید سروری را انتخاب کنید که تمام نیازهای شما را برطرف کند در غیر این صورت با توجه به نیاز سازمان سرور را انتخاب کنید.
در این مرحله می‌بایست بدانیم چه حجمی از مموری بر روی سرور خود نیاز داریم. در هنگام انتخاب مموری برای سرور خود بهتر است از تعداد مموری بالا با حجم کمتر انتخاب کنیم. با این کار بعد از خرید سرور ، پهنای باند انتقال اطلاعات به مموری ها افزایش یافته و باعث می‌شود سرعت پردازش سرور مقدار قابل قبولی افزایش پیدا کند.
مواردی که در انتخاب دقیق سرور مهم است، تعداد کاربران شبکه، تعداد نرمافزارهای تحت شبکه، تعداد سرویس‌های به اشتراک گذاشته‌شده است. باید روند بزرگ شدن مجموعه را نیز مدنظر قرار دهید زیرا سرورها همانند سیستم‌های شخصی نیستند که هرسال بتوان آنها ارتقا داد با به طور کامل عوض نمود. اگر تصمیم به خرید سرور از سری سرورهای رک مونت گرفتیم، باید به این موضوع توجه کنیم که بر روی رک خود چه مقدار فضای خالی می‌توانیم به سرور موردنظر اختصاص دهیم تا بر اساس فضای موجود تصمیم بگیریم که سرور یک یونیتی برای ما مناسب است یا دو یونیتی یا چهار یونیتی.
جهت خرید سرور سعی کنید به دنبال کیفیت و طول عمر بالای آنها باشید وقتی در بازار به دنبال سرور مناسب هستید. طبق گزارش فصل چهارم سال ۲۰۱۵، از وب‌سایت IDC در خصوص پنج برند اول تولیدکننده سرور در جهان، به ترتیب می‌توان از HP، DELL، IBM، Lenovo و Cisco نام برد که تقریباً تمامی برندهای ذکرشده در حال حاضر در بازار ایران وجود دارند. در خرید سرور قطعات تقلبی یا همان OEM را جایگزین قطعه اصلی نکنید. قطعات تقلبی علاوه بر اینکه دارای طول عمر کمتری نسبت به قطعه اصلی آن برند بوده حتی در برخی موارد باعث از دست رفتن اطلاعات گردیده و خرابی‌هایی را در سرور ایجاد می‌کند.
از نقاط قوت یک سرور هماهنگ بودن قطعات داخلی آن است قطعات داخلی یک سرور توسط سازندگان از یک سری آزمونه‌های کنترل کیفی سخت می‌گذرند که متناسب با وظیفه تعریف و طراحی‌شده با آن سرور است.
از دیگر ویژگی اصلی یک سرور، سرعت پردازنده آن است که باید زمان خرید سرور به آن توجه ویژه ای داشته باشید. هرچه پردازنده قدرتمندتر باشد، سرور عملیات هم‌زمان را بهتر انجام خواهد داد.از موارد مهم دیگر در انتخاب سرور می‌توان به این موارد اشاره کرد می‌توان به حافظه یا همان RAM در یک سرور اشاره کرد. همچنین نوع کارت شبکه سرور نیز از موارد مهم است. قابلیت اتصال Hot یا Hot Plug و قابلیت مدیریت داخلی و دسترسی، توسعه و مدیریت سرور از طریق موبایل و تلفن هوشمند در هر زمان و مکان نیز باید جزو مواردی باشد که در انتخاب سرور مهم است.
برخی انواع سرورها را می‌توان به این صورت دسته‌بندی کرد
وب سرور (Web Server)
به نرم‌افزار یا سخت‌افزاری که امکان دسترسی به محتوا را از طریق اینترنت فراهم می‌کند Web server میگویند این نوع سرور مخصوص میزبانی وب‌سایت‌ها است و با استفاده از سرویس‌های خاص ارتباط بین آدرس‌ها و کاربران شبکه‌های اینترنت را با صفحه‌ی وبی که بر روی آن سرور میزبانی می‌گردد فراهم می‌نماید
سرور مستقل (Standalone server)
نوعی سرور که زیرشاخه زیرساخت‌های یک شبکه بزرگ‌تر محسوب نمی‌شود. درواقع یک سرور Standalone بدون وابستگی به یک منبع خارجی به کلاینت‌های خود خدمات ارائه می‌کند.
سرور DNS
DNS مخفف عبارت Domain Name System است و دیتابیس بزرگی شامل نام‌ها و آی‌پی‌های متناظر است. درواقع وظیفه DNS این است که نام دامنه را با آدرس IP مرتبط با آن در خود نگهداری کند و این باعث می شود خرید سرور DNS و راه اندازی آن برای شما بسیار به صرفه باشد.
سرور پرینتر (Printer server)
پرینت سرور، کامپیوتری است که دارای درایوهای پرینت بوده و مدیریت پرینت را بین پرینترها و کامپیوترهای کلاینت انجام می‌دهد. پرینت سرورها درایورهای لازم برای چاپ را از طریق ویندوز سرور تأمین می‌کنند. هنگامی که در یک نوع از شبکه پرینترهای موجود در مجموعه شبکه به یکدیگر متصل شده و از طریق یک سرور کنترل می‌گردند و کاربران می‌توانند بااتصال به سرور به پرینتر موردنظر خود دسترسی داشته باشند، به این نوع از خدمات سرور Print Server میگویند.
Fax Server نیز نوعی مشابه بوده که تفاوت آن ارتباط بیت دستگاه‌های دورنگار بجای پرینتر است.
سرور پروکسی (Proxy server)
نقش واسط را دارد کاربر برای دریافت اطلاعات از سایر سرورها ابتدا به پروکسی سرور متصل می‌شود. وقتی کاربری بخواهد فایل و یا اطلاعاتی را از یک سرور دیگر دریافت کند به Proxy server متصل می‌شود. یک سرور پراکسی بین یک برنامه کلاینتی (معمولاً یک مرورگر وب) و یک سرور خارجی (معمولاً سرور دیگری در وب) قرار دارد که به‌منظور فیلتر کردن درخواست‌ها، بهبود کارایی و به اشتراک گذاشتن ارتباطات است و در برخی موارد کاربری Tunnel را داشته و مانند خدمات VPN شخصی استفاده می‌گردد.
سرور اپلیکیشن (Application server)
با خرید سرور اپلیکیشن و این نوع از Server ها، وظیفه خدمات‌دهی به اپلیکیشن های تحت وب برعهده آن قرار می گیرد. اپلیکیشن سرور سروری است مخصوص اجرای برنامه‌ها. این برنامه ها با اهداف مختلفی استفاده می‌شوند مثلاً برنامه‌های وب، هاستِ هایپروایزر در ماشین های مجازی، آپدیت نرم افزارهای آپدیت و توسعه، پردازش اطلاعات ارسالی از سرور دیگر و … . اپلیکیشن سرور بین شبکه و دیتابیس می‌نشیند یعنی بین دیتابیس سرور و برنامه های کاربران قرار می‌گیرد و از پروتکل‌های مختلف و API – Application Programming Interfaces ها پشتیبانی می‌کند.
دیتابیس سرور (Database server)
یک برنامه کامپیوتری است که خدمات database به سایر کامپیوترها یا برنامه‌های کامپیوتری ارائه می‌دهد که به آن مدل client-sever نیز میگویند. این نوع سرور بیشتر در سازمان‌ها و شرکت‌ها مورداستفاده قرار می‌گیرد که کاربری آن به این صورت است که Database مورداستفاده‌ی یک نرم‌افزار یا سرویس که توسط کاربران بر روی کامپیوترهای آنها مورداستفاده قرار می‌گیرد بر روی سرور قرار می‌گیرد و تمام کاربران و کامپیوترهای متصل از یک دیتابیس مشترک که بر روی سرور است استفاده می‌کنند
فایل سرور (File server)
سروری است که از طریق آن می‌توان امکانی جهت مدیریت فایلها و دسترسی کاربران مختلف شبکه در درایوهای مختلف به‌صورت متمرکز بر روی یک سرور در شبکه خود برقرار کنیم درواقع فایل سیستم یک نرم‌افزار یا یک سیستم سخت‌افزاری به همراه نرم‌افزار است که پَروَنجاها را ذخیره کرده و آنها را از طریق شبکه با سایر کلاینت‌ها برای خواندن و نوشتن به اشتراک می‌گذارد. فایل سرور در شبکه‌های کامپیوتری، سیستم‌های فایلی را فراهم می‌کند تا کلاینت‌ها به آن وصل شوند. درواقع فایل سرور مکان ذخیره‌سازی متمرکزی برای فایلها است و کاربرانی که مجوز استفاده و دسترسی به آن را دارند، می‌توانند از آن استفاده کنند.
سرور بازی (Game Server)
بازی‌های آنلاین به‌شدت موردتوجه گیمر ها قرارگرفته‌اند و به دلیل نوع رقابت و تنوع در این زمینه، ترافیک قابل‌توجهی روی Server برخی از بازی‌ها به وجود می‌آید. کاربران بازی‌های کامپیوتری می‌توانند با اتصال به این سرور به صورت آنلاین به انجام بازی‌های گروهی بپردازند. این نوع از سرور در واقع گونه‌ای از Application Server می باشد با این تفاوت که کاربری آن تنها برای بازی است.
سرورهای خانگی (Home server)
سروری برای منازل مسکونی است که از طریق یک شبکه خانگی و اینترنت به سایر دستگاه‌های داخل خانه خدمات ارائه می‌دهد.
سرور ایمیل (Mail Server)
میل سرور، سروری است که ایمیلهای ارسالی از کاربران محلی (افرادی که یک دامنه مشابه دارند) و فرستنده‌های از راه دور را دریافت کرده و ایمیلهای خروجی را ارسال می‌کند. رول Mail server سرویس‌های ایمیل را برای شبکه فراهم می‌کند و این کار را با فراهم کردن امکاناتی که کاربر برای ارسال و دریافت ایمیل نیاز دارد، انجام می‌دهد.
سرور انتقال فایل (FTP Server)
یکی از قدیمی‌ترین خدمات اینترنت، پروتکل انتقال فایل یا FTP است که هم‌زمان با تأمین امنیت فایل و سازمان به همراه کنترل انتقال، جابه‌جایی یک یا چند فایل را به‌صورت تضمین‌شده بین کامپیوترها امکان‌پذیر می‌کنند.
DHCP سرور
dhcp پروتکل مدیریت شبکه است که به کلاینت‌ها امکان استفاده از سرویس‌هایی مانند DNS و NTP و هر پروتکل ارتباطی مبتنی بر UDP یا TCP را می‌دهد. وظیفه آن تخصیص آی پی آدرس و دیگر اطلاعات به هاست های شبکه است تا آنها بتوانند با هم ارتباط برقرار کنند.
