استانداردهای اتاق سرور | آنچه باید بدانید

استانداردهای اتاق سرور نقش مهمی در طراحی، ساخت و بهره‌ برداری از مراکز داده و سرور روم ایفا می‌ کنند. یک دیتاسنتر و اتاق سرور استاندارد از نظر ANSI/TIA از بخش های متعددی تشکیل می شود. با توجه به محدودیت منابع، ﻫﺰﯾﻨﻪ، سطح اﻃﻼﻋﺎت فنی در ﺷﺮﮐﺖﻫﺎ، ﺳﺎزﻣﺎن ﻫﺎ و ﻣﻮﺳﺴﺎت ﻣﺘﻮﺳﻂ و ﮐﻮﭼﮏ، یک اتاق سرور استاندارد می‌ تواند پاسخگوی نیازهای اینگونه مراکز بوده و گزینه‌ای مناسب و مقرون‌ به‌ صرفه محسوب شود.

یکی از بحث های مهم در رعایت استانداردهای اتاق سرور ، اﯾﺠﺎد ﻣﮑﺎﻧﯽ با امنیت بالا برای ﻣﺘﻤﺮﮐﺰ ﮐﺮدن ﺳﺮورﻫﺎی ﺷﺒﮑﻪ و اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻣﺸﺘﺮک ﻧﮕﻬﺪاری می باشد که از عوامل مهم و تاثیرگذار پیشبرد کاری یک سازمان است. اهداف اصلی در پیاده سازی اتاق سرور عبارتند از مقاومت سازه، ایمنی نفوذ پذیری، اطمینان از صحت داده ها است. در این مقاله از تک دیتا مواردی در طراحی و پیاده سازی اتاق سرور استاندارد مبتنی براستاندارد مدیریت امنیت اطلاعات آورده شده است.

البته این نکته حائز اهمیت است که اتاق سرور باید از ایمنی بالایی برخوردار باشد و در طراحی آن نیز به این موضوع باید توجه فراوانی شود. طراحی اتاق سرور با بهره گیری از استانداردهای اتاق سرور ، امر آسانی نیست و باید توسط افرادی متخصص انجام گیرد؛ زیرا این افراد بایستی تمامی عوامل ایمنی را در اتاق تعبیه کنند تا برای شرکت یا سازمان مربوطه یک اتاق سرور کاملی را طراحی نمایند. در انتها باید متذکر شویم که اگر قصد استاندارد سازی اتاق سرور یا طراحی و پیاده‌سازی اصولی آن را به بهترین شکل ممکن را دارید، می‌ توانید از خدمات تخصصی تیم ما در این زمینه استفاده کنید.

فواصل استاندارد در دیتاسنتر

فاصله تا فرودگاه : شاید از خود بپرسید که فاصله مرکز داده تا فرودگاه چقدر باید باشد؟ طبق استاندارد TIA942، فاصله مرکز داده تا فرودگاه کمتر از یک کیلومتر در نظر گرفته شده در حالی که این فاصله در استاندارد BICSI بین 8 تا 48 کیلومتر در نظر گرفته شده است. در حادثه تلخ سقوط هماپیما در شهرک توحید تهران فاصله تا فرودگاه در حدود 3 کیلومتر بوده است.

فاصله تا راه آهن: استاندارد TIA942 این فاصله را کمتر از یک کیلومتر مشخص کرده ولی در استاندارد BICSI این فاصله 1.6Km مشخص شده است . با این حال بررسی سوابق موارد خاصی نظیر حادثه انفجار قطار باری نیشابور در بهمن ماه 1382 اهمیت این فاصله را بیشتر می کند.

فاصله تا مراکز نظامی: در استاندارد TIA942 این فاصله کمتر از یک کیلومتر تعریف شده و در استاندارد BICSI این فاصله 13 کیلومتر است. برای پی بردن به اهمیت هر یک از این موارد نمونه های بسیاری می توان یافت. به عنوان مثال انفجارسال 1390 یک مرکز نظامی در اطراف کرج یکی از این موارد است.

فاصله تا نیروگاه های سوخت دیزل یا فسیلی: با اینکه فاصله تا نیروگاه های مختلف بسته به نوع سوخت نیروگاه متفاوت است اما این فاصله تا نیروگاه های سوخت دیزل در استاندارد TIA942 تعریف نشده در BICSI فاصله 1.6Km در نظر گرفته شده است.

فاصله تا نیروگاه هسته ای: در استاندارد TIA942 این فاصله 1.6Km و در BICSI فاصله 80Km است.

فاصله تا پمپ بنزین: این فاصله در استاندارد TIA942 تعریف نشده حال آنکه در BICSI فاصله 1.6Km در نظر گرفته می شود.

فاصله تا بزرگراه: در استاندارد TIA942 این فاصله 800 متر بوده و در BICSI فاصله 1.6Km است.

فاصله با خطوط فشار قوی: در استاندارد TIA942 متاسفانه حداقل فاصله تعریف نشده؛ اما در BICSI فاصله 1.6Km است.

استانداردهای اتاق سرور: TIA-942 و ANSI / BICSI-002

در راه‌ اندازی یک اتاق سرور و دیتاسنتر استاندارد، رعایت نکات متعددی الزامی می باشد. با توجه به اهمیت تأمین امنیت در اتاق سرور سازمان‌های متوسط و بزرگ، برپایی سرور روم مطابق با استانداردهای اتاق سرور امری غیر قابل اجتناب می باشد. رعایت این استانداردها نه تنها در افزایش سطح امنیت سرورها و حفاظت از اطلاعات، نقش مؤثری دارد بلکه در بهینه‌ سازی مصرف انرژی و کاهش هزینه‌ های برق دیتاسنتر نیز مهم است.

همانطور که در ابتدا مقاله اشاره کردیم، استانداردهای اتاق سرور مجموعه‌ای از الزامات و دستورالعمل‌ها هستند که نام استانداردها برگرفته از نام دو موسسه ANSI / TIA-942) American National Industry Association) بوده و شامل الزامات عملی در جهت بهینه سازی و بهبود دیتاسنتر و اتاق سرور که هدف آن جلوگیری از قطعی های احتمالی می باشد.

استاندارد BICSI اتاق سرور چیست؟

بیکسی یکی از انواع استانداردهای اتاق سرور است که انجمنی غیر دولتی/ غیر انتفاعی بوده که هدف آن توسعه راه کارهای اجرایی در طراحی و نصب ساختار یافته اصول کابل کشی زیرساخت شبکه و مخابرات است. این انجمن امروز در زمینه انتشار استانداردهایی برای طراحی زیرساخت دیتاسنتر نیز شناخته شده است.

در سال 2010 یک شرکت خدمات مشاوره ای ساختمانی استاندارد Bicsi 002-2010 The Building Industry Consulting Service International inc را برای دیتاسنتر و اتاق سرور ارائه نمود که در آن مانند ANSI / TIA-742 یک سری دستورات و اقدامات را در خصوص احداث اتاق سرور ارائه شد. هر دوی این استانداردها در نوع خود کامل بوده است؛ اما Bicsi مقداری سخت گیرتر می باشد. از زمان اغاز به کار BICSI خود را کمیته استانداردها برای ایجاد و دستور العمل ها در طراحی و نصب و راه اندازی یکپارچه معرفی کرد.

در سال 1999، BICSI بر اساس توافق سازمان توسعه استاندارد ها معتبر شد و اولین استانداردهای ANSI – NECA تصویب شد. از آن زمان BICSI نویسنده استانداردهایی مانند سیستم های صنعت انتقال اطلاعات، استاندارد K-12 و BICSI 002-2010، مرکز داده طراحی و پیاده سازی ANSI BICSI 003-2014 شد.

استاندارد ANSI / BICSI-002 به اصول و قواعد کابل کشی اصولی و استاندارد در خصوص فیبر نوری کابل های مسی و مقدار انرژی مورد نیاز یک مرکز داده می پردازد.

استاندارد BICSI اتاق سرور در واقع یک استاندارد جدید برای ارائه بهترین شیوه برای طراحی و نصب و راه اندازی مراکز داده است. این استاندارد تحت نام طراحی و پیاده سازی بهترین شیوه مرکز داده ((ANSI /(( BICSI-002 جهت تکمیل نمودن استاندارد مانند TIA-942 و CENELEC EN 50173-5 ، طراحی گردیده است و بیشتر به مبحث کابل کشی مراکز داده می پردازد. این استاندارد یکی از استانداردهای بین المللی BICSI است.

استانداردهای BICSI به تعریف شیوه‌های اجرایی با هدف ارتقای کیفیت و عملکرد سیستم‌های صدا و داده، ایمنی الکترونیکی و فناوری‌های صوتی و تصویری می‌ پردازند. در حقیقت این استانداردها الزامات مربوط به کابل‌ کشی فیبر نوری، کابل‌های مسی و سیستم‌ های توزیع مبتنی بر شبکه‌های بی‌ سیم را نیز شامل می شوند.

استاندارد BICSI اتاق سرور یا همان استاندارد ANSI / BICSI-002 شامل الزامات نصب و راه اندازی و دستورالعمل برای مراکز داده می باشد و بیش از ۵۰۰ صفحه توسط افراد مختلف و متخصص از سرتاسر دنیا تهیه و تنظیم گردیده و به مواردی از جمله انتخاب سایت، معماری و طراحی سازه، برق و سیستم های مکانیکی، حفاظت از آتش و سیستم های امنیتی، سیستم های اتوماسیون ساختمان، راه اندازی و نگهداری مراکز داده پرداخته است.

استاندارد TIA-942 چیست؟

TIA942 استانداردی است که توسط انجمن علمی صنعت ارتباطات (TIA) در سال 2005 برای تعیین راهکارهای علمی برای طراحی و ساخت Data center مخصوصا با توجه به سیستم های کابل کشی. طراحی شبکه ایجاد شده است. این استاندارد در دستور العمل های خود هر دو نوع رسانه فیبرنوری و کابل های مسی را مد نظر قرار داده است. TIA942 همچنین مرجعی تعیین کننده برای نیازمندی های خاص نواحی خصوصی و عمومی Data center در مورد برنامه های کاربردی و دستورالعمل های اجرایی می باشد.

اهداف استاندارد TIA942

هدف مهم این TIA942 که یکی از استانداردهای اتاق سرور می باشد، تهیه نیازمندی ها و راهنمایی های لازم برای طراحی و نصب Data center و یا اتاق کامپیوتر می باشد. این استاندارد مد نظر طراحانی است که احتیاج به فهم گسترده در مورد طراحی Data center شامل طرح ریزی ساختمان، سیستم های کابل کشی و طراحی شبکه دارند. استاندارد TIA942 چهار ناحیه اصلی را در Data center متصور شده است که عبارتند از :

اتاق ورودی
اتاق مخابرات
اتاق تجهیزات مکانیکی و الکتریکی
اتاق کامپیوتر شامل نواحی ناحیه توزیع اصلی (MDA)، ناحیه توزیع افقی (HAD)، ناحیه توزیع دسته بندی شده (ZDA) و ناحیه توزیع تجهیزات (EDA)

بخش‌های اصلی استاندارد TIA-942

در میان استانداردهای اتاق سرور ، استاندارد TIA–942 به طور ویژه به مواردی همچون فراهم کردن الزامات لازم برای طراحی زیرساخت های مخابراتی مرکز داده، استاندارد فیزیکی و سیستم های موجود در یک اتاق سرور پرداخته است. استاندارد TIA942 بیشتر به مواردی همچون استاندارد فیزیکی و سیستم‌های موجود در اتاق سرور می‌ پردازد. استاندارد ارائه شده با اخرین تغییرات TIA-942 به موارد ذیل می پردازد:

Network architecture
Electrical design
File storage, backup and archiving
System redundancy
Network access control and security
Database management

Web hosting
Application hosting
Content distribution
Environmental control
Protection against physical hazards (fire, flood, windstorm)
Power management

معماری شبکه
طراحی برق
ذخیره سازی فایل، تهیه پشتیبان و آرشیو
افزونگی سیستم
کنترل دسترسی به شبکه و امنیت
مدیریت پایگاه داده

میزبانی وب
مدیریت نرم افزار ها
توزیع محتوا
کنترل محیط زیست
محافظت در برابر خطرات فیزیکی (آتش سوزی، سیل، گردباد)

سطح‌ها (TIERS) در مراکز داده data center

برای تدوین سیستمی که نیازهای مشخص یک مرکز داده را تعیین کند، ضمیمه‌ای به همراه استاندارد TIA-942 مربوط به انواع استانداردهای اتاق سرور ارائه شده است که اطلاعات مفیدی را در ارتباط با دسترس‌ پذیری مراکز داده به ترتیب سطح (Tier) تعریف نموده است. درواقع آشنایی بیشتر با Tierها شما را در درک بهتر انواع دیتاسنتر از نظر سطح دسترس‌ پذیری و زیرساخت یاری می‌ کند. این سطوح براساس اطلاعات موسسه آپ تایم (Uptime Institute) گرد آوردی و تهیه شده‌اند. باید بدانید که موسسه آپ تایم کنسرسیومی است که همواره بهترین شیوه‌ها و معیارهای سنجش را در راستای طراحی، مدیریت مراکز داده و همچنین تضمین دسترس‌ پذیری آنها ارائه می‌ کند.

برای هر یک از چهار سطح تعریف شده استانداردهای اتاق سرور در استاندارد TIA-942، جزییات کامل مربوط به معماری، امنیت، سیستم برق‌ رسانی، تجهیزات اتاق سرور و استانداردهای ارتباطی شرح داده شده است. هر چقدر شماره سطح (Tier) بیشتر باشد، میزان دسترس‌ پذیری مرکز داده نیز بیشتر خواهد بود. در ادامه به صورتی خلاصه به توضیح ویژگی‌های هر یک از این چهار سطح می‌ پردازیم.

TIER I سطح یک (پایه)

نرخ دسترس‌ پذیری ۹۹.۶۷۱٪
مدت زمان لازم برای پیاده‌سازی و اجرا ۳ ماه
میانگین حدود ۲۹ ساعت عدم دسترسی در سال
دارای کف کاذب، UPS و دیزل ژانراتور (در برخی موارد)
احتمال بروز اختلالات در هنگام انجام فعالیت‌‌ های‌ عادی یا پیش‌ بینی نشده
نیاز به خاموشی کامل به هنگام انجام امورات نگهداری و تعمیرات پیشگیرانه
مسیر یکسان توزیع برق و سرما، بدون تجهیزات پشتیبان و فاقد قابلیت افزونگی

TIER II سطح دو (قابلیت افزونگی)

نرخ دسترس‌ پذیری ۹۹.۷۴۱٪
دارای کف کاذب، UPS و دیزل ژنراتور
میانگین حدود ۲۲ ساعت عدم دسترسی در سال
مدت زمان لازم برای پیاده‌ سازی و اجرا ۳ الی ۶ ماه
احتمال پایین بروز اختلالات در هنگام انجام فعالیت‌های عادی یا پیش‌ بینی نشده
مسیر یکسان برای توزیع برق و سرما، دارای تجهیزات پشتیبان و قابلیت افزونگی (نوع N+1)
نیاز به خاموشی کامل برای انجام امور نگهداری و تعمیرات پیشگیرانه سیستم برق و سایر تجهیزات زیرساختی

TIER III سطح سه (نگهداری همزمان)

نرخ دسترس‌ پذیری ۹۹.۹۸۲٪
میانگین حدود ۲ ساعت عدم دسترسی در سال
مدت زمان لازم برای پیاده‌سازی و اجرا ۱۵ الی ۲۰ ماه
فعالیت‌ های عادی بدون اختلال سخت‌ افزاری سرورها، با احتمال اختلال ناشی از رخدادهای پیش‌ بینی‌ نشده
چندین مسیر برای توزیع برق و سرما، یک مسیر همیشه فعال، دارای تجهیزات پشتیبان و قابلیت افزونگی (نوع N+1)
دارای کف کاذب، ظرفیت و پراکندگی کافی برای تحمل بار شبکه با مسیر جایگزین به هنگام انجام تعمیرات در مسیر اصلی

TIER IV سطح چهار

نرخ دسترس‌ پذیری ۹۹.۹۹۵٪
توانایی تحمل اختلال غیرمنتظره
انجام فعالیت‌های عادی بدون ایجاد بار بر شبکه
میانگین حدود ۲ ساعت عدم دسترسی در سال
مدت زمان لازم برای پیاده‌سازی و اجرا ۱۵ الی ۲۰ ماه
چندین مسیر برای توزیع برق و سرما و همگی مسیرها همیشه فعال، دارای قابلیت افزونگی (نوع 2N+1)
توانایی تحمل حداقل یک بار شدید ترین اختلالات پیش‌ بینی‌ نشده بدون تأثیر محسوس بر شبکه