زلزله و مقاومت دیتاسنتر در برابر زلزله
پدیده زلزله و تبعات آن از دیرباز موجب نگرانی انسان‌ها بوده. البته این ترس منشأ اتفاقات و اختراعاتی نیز بوده است. تبعات اتفاق زمین‌لرزه فراتر از محدوده جغرافیایی محل رخداد آن است و ممکن است سلسله بحران‌های ثانویه ناشی از زمین‌لرزه از قبیل قطع ارتباطات، قطع شبکه‌های اطلاعاتی، سیستم‌های بانکی، سامانه‌های حمل‌ونقل و سیستم‌های قضایی و انتظامی، سامانه‌های مدیریت منابع سوخت و انرژی، پست و ابزارهای احراز هویت و مالکیت به‌مراتب فاجعه‌بارتر از زمین‌لرزه باشد.
طبق برآوردهای سازمان زمین‌شناسی ایالات‌متحده USGS سالانه یک میلیون زلزله در سراسر جهان رخ می‌دهد که اکثر این زلزله‌ها بسیار کوچک بوده و موجب آسیب‌های جدی نمی‌شوند، اما برخی دیگر مانند زلزله سال ۲۰۱۱ در ساحل ژاپن و یا فاجعه ایتالیا، خسارات جانی و مالی بسیاری برجای می‌گذارند که تا چندین سال عواقب آن بر مکان وقوع زلزله باقی می‌ماند. زلزله یکی از تهدیدات اساسی هر سازه و ساختمان است قطعاً دیتاسنترها نیز از این موضوع مستثنا نیستند .
دیتاسنتر یا مرکز داده یکی از اصلی‌ترین بخش‌های مربوط به تکنولوژی و استراتژیک هر کشوری به شمار می‌رود. درواقع یک دیتاسنتر مجموعه‌ای است از سرورها که با یک زیرساخت ارتباطی امن در کنار تجهیزات الکترونیکی دیگر جهت هدفی مشترک کنار هم کار می‌کنند. دیتا سنتر با برخورداری از اتصال‌های مختلف اینترنت می‌تواند در صورت بروز هر مشکلی اتصال دیگری را جایگزین کرده و از به وجود آمدن هرگونه وقفه در سرویس‌دهی جلوگیری کند. مراکز داده و دیتاسنتر به دلیل افزایش ارتباطات و خدمات اینترنتی اهمیت زیادی دارند؛ برخی دیتاسنترها تعداد وسیعی از سرورها را به اینترنت عمومی متصل می‌کنند و بعضی دیگر با اینترانت‌ها همکاری دارند.
امروزه همه اطلاعات ما در دیتاسنترها نگهداری می‌شود، زندگی ما به اطلاعات وابسته است و برای نمونه در زلزله مکزیک که خسارت جانی و مالی زیاد نبود، برخی پمپ‌بنزین‌ها به خاطر مشکل نرم‌افزاری و نابودی مرکز داده‌های مهم شهر، نتوانستند به مشتری‌های خود بنزین بفروشند. خطرات ممکن است به‌قدری باشد که با از بین رفتن دیتاسنترها و سرورها، خدمات بانک‌ها، خطوط تلفنی و بیمارستان‌ها را دچار مشکل بزرگی شوند.
ایران مانند شیلی و ژاپن در پرخطرترین منطقه زلزله‌خیز جهان قرار دارد، یعنی احتمال و شدت وقوع زمین‌لرزه‌ها زیاد است و مراکز داده جدید و موجود باید به بهترین شیوه‌های حفاظتی مسلح شوند؛ دیتاسنترهایی که در مناطق پرخطر ازنظر زلزله (مثل تهران) قرار دارند، خسارات مالی زیادی به همراه خواهد داشت. تکان‌های خفیف ساختمان بر روی عملکرد هارد ها و تجهیزات داخل سرورها اثر منفی خواهد داشت و تکان های شدیدتر هم منجر به جا به جایی یا سقوط رک در داخل کف کاذب خواهد شد هرگونه شتاب خارجی غیرمنتظره مستعد آن است که به داده‌های مراکز داده آسیب بزند. منابع مختلف ایجادکننده ارتعاش مانند ساختمان‌سازی، خطوط راه‌آهن و حتی ترافیک‌های سنگین می‌تواند اطلاعات موجود در دیتاسنترها را از بین ببرد، قطعاً زلزله هم همین اثرات را در پی خواهد داشت. بسته به‌شدت تنش می‌توان انتظار تخریب داده‌ها و از بین رفتن اطلاعات را به دلیل آسیب به محیط فیزیکی مراکز داده را داشت.
قبل از شروع به راه‌اندازی دیتاسنتر باید موارد مختلفی را مدنظر داشته باشیم. محل فیزیکی، مساحت و ابعاد، موقعیت جغرافیایی از مهم‌ترین این مباحث است. در انتخاب مکان ساخت دیتاسنتر باید به یک سری پارامترها توجه ویژه کنیم. مثلاً مکان قرارگیری دیتاسنتر نباید درجایی از ساختمان قرارگرفته باشد که توسط اجزای اصلی و غیرقابل‌جابه‌جایی ساختمان مثل آسانسور و دیوارهای اصلی محدودشده باشد.
ساختمانی که در آن دیتاسنتر بنا می‌گردد باید مقاوم در برابر زلزله بوده و دستورالعمل‌های آئین‌نامه مقابله با زلزله در آن لحاظ شده باشد. باید در نظر داشت شهری که سابقه‌ی چندین زلزله در مدت کوتاهی داشته است نباید گزینه‌ی اول شما برای احداث دیتاسنتر و سرمایه‌گذاری باشد.
استحکامات ساختمان باید به شما این اطمینان را بدهد که در صورت وقوع زلزله آسیب جدی به تأسیسات شما وارد نمی‌شود؛ بنابراین گاهی اوقات ساخت یک ساختمان بر اساس آیین‌نامه ارزان‌تر در می‌آید تا این که دیتاسنتر را در یک ساختمان موجود اما نا ایمن بنا کنید. مسلماً مقاوم‌سازی دیتاسنتر در برابر زلزله کار ساده‌ای نخواهد بود و برای اجرایی شدن آن نیاز به استفاده از متخصصین و صرف هزینه‌های هنگفت است. جدیدترین فناوری مورد استفاده در ژاپن جداسازی یا ایزوله‌سازی ساختمان از لرزش نام دارد که تحقیقات مربوط به آن از ۱۵ سال پیش آغازشده است. در این فناوری ساختمان با استفاده از سازه‌های بلبرینگ مانند از پی جدا می‌شود و در واقع نسبت به لرزش‌های پی ساختمان ایمن می‌ماند.
به منظور ایمنی ساختمان می‌بایست محل احداث از لحاظ زلزله‌خیز بودن مورد بررسی قرار گیرد. سازه ساخته‌شده می‌بایست تحمل زلزله با توجه به موقعیت جغرافیایی را داشته باشد.
برخی توصیه‌های ساخت دیتاسنتر می‌توان اشاره کرد این است
تمامی ساختمان باید برای کاهش اثرات زلزله طراحی شود.
وزن کلی ساختمان را باید در پایین‌ترین طبقه‌ها مجتمع کنید و از کیفیت مصالح ساختمانی مطمئن شوید که می‌تواند در برابر لرزش‌های مداوم مقاومت کند و به‌راحتی دچار حریق نشود.
از فناوری‌های مقاوم در برابر زلزله مانند قاب‌های فلزی و دیوارهای برشی استفاده کنید، آهن‌گدازی و ستون گذاری نیز از مواردی است که برای استحکام بیشتر موردنیاز است.
باید تعداد دیوارهای شیشه‌ای بیرونی را محدود کنید و دودکش‌ها و تزئینات بیرونی کاملاً مهارشده باشد.
از دیگر کارهای مهم ایمن‌سازی این است که کلیه سرورهای دیتاسنتر و دستگاه‌های شبکه، بااتصالشان به بندها یا اتصال مستقیم آن‌ها به کابینت‌ها محکم شود.
هر آنچه فکر می‌کنید در دیتاسنتر به‌صورت معلق در هواست باید حذف شود تا باعث به وجود آمدن خطری نشود.
