انواع مرکز داده یا دیتاسنتر چیست؟

دیتاسنتر قابلیتی است که تجهیزات و عملیات آی‌تی یک سازمان را متمرکز می‌کند؛  دیتاسنتر محل استقرار تعداد زیادی از سرورهای کامپیوتری است که در کنار یکدیگر و بدون وقفه، امور مربوط به رایانش، ذخیره‌سازی و انتقال داده‌ها را انجام می‌دهند. انواع مرکز داده و دیتاسنترها همچنین داده‌ها را ذخیره می‌کند ، به اشتراک می‌گذارد و مدیریت می‌کنند. Data Center یا مرکز داده با در اختیار داشتن اینترنت پرسرعت و سرورهای قدرتمند، امکان راه‌اندازی سرورهای وب برای عموم مردم را میسر ساخته‌اند.

اطمینان کسب‌وکارها نسبت به یک دیتاسنتر و مرکز داده به کارایی آن برمی‌گردد و علاوه بر آن می‌توان به، قابلیت اطمینان و امنیت بالا را نیز از اولویت‌های انتخاب یک دیتاسنتر به‌حساب آورد. قابلیت دسترسی بالا (High Availability)،توسعه‌پذیری (Scalability)،امنیت (Security)، قابلیت مدیریت (Manageability)همگی جزوی از قابلیت‌های یک دیتاسنتر است. در این مقاله سعی کردیم ، طبقه‌بندی‌های مختلف یک مرکز داده  و به عبارتی انواع مرکز داده و دیتاسنترها را بررسی کنیم.

مرکز داده‌های hyper scale

مرکز داده Hyper scale (یا Enterprise Hyper scale)تأسیساتی است که با ادغام چندین سخت‌افزار و تجهیزات لازم و توزیع مناسب آن‌ها در یک محیط و ایجاد شرایط و امکانات لازم برای نگهداری تعداد بسیار زیادی سرور ساخته‌شده است. برای مثال شرکت‌هایی مانند آمازون ، مایکروسافت ، گوگل و اپل از این نوع دیتاسنترها استفاده می‌کنند.

این دیتاسنترها باقابلیت بالایی در ذخیره‌سازی داده‌ها متمایز از سایر دیتاسنترها هستند.

دارای امکاناتی جهت محاسبات فوق‌سریع و همچنین قابلیت ذخیره‌سازی ابری برای داده‌های بزرگ را نیز دارند

این دیتاسنترها دارای بیش از 500 رک در داخل فضای کاری خود هستند و مساحتی بیش از 10000فوت دارند

در مراکز داده حداقل 500 سرور به‌صورت شبکه‌ای با سرعت‌بالا همراه با اتصالات زیادی از فیبر نوری در ارتباط هستند

یکی از دلایل تفاوت دیتاسنترهای هایپراسکیل در انواع مرکز داده به تعداد بالای فیبرهای نوری مورد استفاده در آن برمی‌گردد

در انواع مرکز داده آنچه باعث ایجاد تفاوت بین دیتاسنترهای معمولی و بزرگ می‌شود صرفه در اندازه و بزرگی تأسیسات خلاصه نمی‌شود ، بلکه چگونگی طراحی آن نیز مهم است. یک دیتاسنتر بزرگ وقتی حرفه‌ای است که همه خدمات گیرندگان آن بتوانند از منابع این دیتاسنتر به‌اندازه‌ای که نیازدارند استفاده کنند و مشکلی در تأمین منابع به وجود نیاید.

AFCOM ، انجمن متخصصان مرکز داده ، معیاری را برای تمایز بین کلاس‌بندی‌های مرکز داده ایجاد کرده است که می‌تواند رده‌بندی دیتاسنتر را مشخص نماید.در این استاندارد، تعداد رک‌های خدمات دهنده و مقیاس کلی  اختصاص‌یافته به اجزای IT در دیتاسنتر بر اساس فوت مربع یا مترمربع را محاسبه می‌کند. سپس هر دو عدد را با نمودار زیر مطابقت می‌دهد و size metric را برای رده‌بندی در بالاترین یا پایین‌ترین ردیف انتخاب می‌کند .  به‌عنوان‌مثال ، یک مرکز با 120 قفسه در 6000 فوت مربع “متوسط” در نظر گرفته می‌شود ، زیرا 6000 در بالاترین محدوده قرار دارد.

دیتاسنتر Colocation

مرکز داده Colocation یکی از انواع مرکز داده می باشدکه متشکل از یک مالک مرکز داده است که فضا ، نیرو و سرمایش را به چندین مشتری و مقیاس فوق‌العاده در یک مکان خاص می‌فروشد. به عبارتی   Co-location یا سرویس اجاره فضا، راه‌حلی است که در آن، یک دیتاسنتر، فضای استقرار و امکانات جانبی برای سرورها و دیگر سخت‌افزارهای کامپیوتری را  اجاره می‌دهد.

در این نوع از دیتاسنتر تجهیزاتی که از سرورها میزبانی و حفاظت می‌کنند بالاترین استانداردها و شرایط مطلوب را برای ایجاد موقعیت‌های ایمن دارا می‌باشند و در هنگام بروز اختلالاتی همچون قطعی سرورها و غیره، پشتیبانی‌ها بر عهده خود دیتاسنتر است و شرکت‌ها خود مسئولیتی نخواهند داشت.

ازجمله امکاناتی که در ارائه خدمات کولوکیشن فراهم می‌گردند؛ فضای رک، برق مورد نیاز سرورها، تجهیزات کولینگ و خنک‌سازی سرورها، و همچنین تأمین امنیت سخت‌افزاری سرورها، ذخیره‌سازها و تجهیزات شبکه سایر شرکت‌ها هست.

بسته به‌اندازه موردنیاز شبکه خود ، می‌توانید 1 رک تا 100 رک را اجاره کنید .

اگر کسب‌وکار شما به شکلی است که برای نگهداری داده‌های خود باید از استاندارد، قوانین و خط مشی های حاکمیتی تبعیت کنید سرویس اجاره فضا می‌تواند انتخاب مناسبی باشد زیرا که تطبیق دیتاسنتر خودتان به این قوانین برای شما هزینه‌های متعددی خواهد داشت .خدمات کولوکیشن در انواع مرکز داده اگر باکیفیت استاندارد ارائه گردد، مزیت‌های بسیاری برای افراد و شرکت‌ها می‌توانند فراهم کنند. ازجمله می‌توان به در دسترس بودن به‌صورت شبانه‌روزی ،امنیت سخت‌افزاری سرورها،توجه ویژه به امکانات جانبی موردنیاز ازجمله کولینگ مناسب،کاهش Downtime سرورها،اینترنت پرسرعت و … اشاره کرد.

دیتاسترهای Wholesale Colocation

در این دیتاسنترکه یکی از انواع مرکز داده می بایشد، به‌طور کامل یک اتاق به شرکت‌های بزرگ اجاره داده می‌شود. این مرکز تمام امکانات لازم جهت حفاظت از سرورها رادارند. در این مرکز داده یک رک به این کسب‌وکارها اجاره داده می‌شود و کاربران این دیتاسنترها هر زمان که لازم بدانند قادر به مدیریت زیرساخت‌ها و دسترسی به سرورها خواهند بود و کاملاً مستقل می‌توانند فعالیت کنند.

 دیتاسنترهای اختصاصی

سرویس Enterprise یک مرکز داده اختصاصی است که یک شرکت می‌تواند برای کسب‌وکار خود سازمان دهی کند و یک مکان مناسب و با شرایط ایدئال را برای دیتاسنتر خود برپا کند که طبیعتاً احتیاج به یک سرمایه‌گذاری زیاد و خدمات پشتیبانی و نیروهای پشتیبان در کل ساعات‌ شبانه‌روز دارد. مراکز داده اختصاصی نوع دیگری از انواع مرکز داده می باشد و تأسیساتی است که توسط شرکت‌ها یا نهادهای دولتی راه‌اندازی و اداره می‌شود و اغلب در داخل خود سازمان ساخته می‌شود اما در موارد خاص نیز می‌تواند خارج از سایت باشد.

بعضی افـراد فکـر می‌کنند مرکـز داده مکـانی بـرای قرارگیری سرورها است درحالی‌که برخی افراد تصـوری کاملاً ” متفاوت‌تر از یک مرکز داده دارند. شاید درزمانی این‌یک تصور صحیح بود اما اکنون مراکز داده چیزی بیش از یـک مکـان امـن برای سرویس‌دهنده هسـتند . امـروزه بـا پیشـرفت فنّاوری و نحوه تعاملات جدید مبتنی بر اطلاعات و تجمـع اطلاعـات، ایـن مفهوم تغییر کرده و به مکانی برای ذخیره‌سازی اطلاعـات یـک سازمان تبدیل‌شده است که برای عملکرد صحیح یـک سـازمان ضروری هستند و عدم وجود ایـن اطلاعـات حیـاتی بـه معنـای نـابودی سـازمان اسـت.

ممکن است بخش‌های خاصی از مرکز داده را برای جداسازی بخش‌های مختلف کسب‌وکار در رک قرار دهد.

در این نوع دیتاسنترها یا انواع مرکز داده معمولاً تعمیر و نگهداری M&E را برون‌سپاری می‌کنند اما فضای داخل را خودشان از طریق گروه IT اداره می‌کنند.

ممکن است قبل از نگهداری داخلی از شرکت‌های خارجی در اتصالات اولیه و نصب شبکه استفاده کند.

دارای 10 رک به بالا و بزرگ‌تر از 40 مگاوات است.

مرکز داده مخابراتی یا تلکو

مرکز داده‌های مخابراتی ، تسهیلاتی است که توسط یک شرکت مخابراتی یا ارائه دهنده خدمات مانند BT ، AT&T یا Verizon ساخته و اداره می‌شود. این نوع از انواع مرکز داده به سرعت اتصال بسیار بالایی نیاز دارند و عمدتاً وظیفه هدایت تحویل محتوا ، خدمات تلفن همراه و سرویس‌های ابری را بر عهده‌دارند.

در این دیتاسنترها برای نصب و مدیریت سایتها ، نصب اولیه و کارهای روزمره از کارکنان خود استفاده می‌کنند

برخی از شرکت‌های Telco مرکز داده را در یک Data Center ، به‌عنوان‌مثال یک مرکز داده Colocation ، اداره می‌کنند.

شاید به‌زودی شاهد طبقه‌بندی‌های دیگری از دیتاسنتر و مراکز داده به وجود آید

نشانه‌های اولیه نشان می‌دهد مراکز داده Edge از اینترنت اشیا ، وسایل نقلیه مستقل و انتقال محتوا به کاربران پشتیبانی می‌کنند ، شبکه‌های 5g از سرعت انتقال داده بسیار بالاتر پشتیبانی می‌کنند. پیش‌بینی می‌شود شرکت‌های هایی با مقیاس بزرگ تا حد زیادی تحت فشار قرار بگیرند یا برای کسب و کار نوظهور رقابت کنند. با گذشت زمان و ایجاد نیازهای متفاوت مطمئناً نیاز به ساخت انواع مرکز داده و دیتاسنترها مختلف با امکانات متفاوت نیز احساس می‌شود.

نقطه اشتراک همه‌ی این نیازها سرعت، عملکرد و کارایی بالا هست. اما آنچه مسلم است تمایل ما برای دستیابی به فناوری‌های بیشتر ازجمله iOt یا شهرهای هوشمند یا هوش مصنوعی در کنار استفاده بیش‌ازپیش از رسانه‌ها و خدمات مختلف به‌طور مداوم مراکز داده و دیتاسنترها را برای نوآوری و رشد بیشتر تحت‌فشار قرار می‌دهد و این حرکت روبه‌جلو همیشه ادامه می‌یابد تا به جهانی متصل‌تر از قبل دست‌یابیم.